Εξωσωματική Λιθοτριψία

Η εξωσωματική λιθοτριψία εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά το 1980 και απετέλεσε μία πραγματική επανάσταση στην Ιατρική. Με τη μέθοδο αυτή, δηλαδή την στόχευση των λίθων του ουροποιητικού και το θρυμματισμό τους από ειδικά κύματα προερχόμενα έξω από το σώμα, θεραπεύτηκαν και θεραπεύονται χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. 

Αυτό γίνεται με επιτυχία στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (80%) και συνήθως δεν χρειάζεται παρά σύντομη παραμονή των ασθενών στο νοσοκομείο (1-2 ώρες) ενώ μετά επανέρχονται στις καθημερινές τους δραστηριότητες.

Με την πάροδο των ετών όμως προέκυψαν και προκύπτουν ερωτήματα από την καθημερινή εμπειρία των ιατρών αλλά και των ασθενών. 

Τι γίνεται όταν δεν γίνεται λιθοτριψία γιατί μπορεί να κάνει κακό; (Πίνακας 1). Τι γίνεται όταν μετά τη λιθοτριψία παραμένουν πολλά κομμάτια που δεν φεύγουν με την ούρηση παρά το μικρό τους μέγεθος; και ακόμα τι κάνουμε στην περίπτωση που φαίνεται οτι ο λίθος δεν θρυμματίσθηκε καθόλου; (Πίνακας 2)

Πίνακας 1. ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΛΙΘΟΤΡΙΨΙΑΣ

Πίνακας 2. ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΜΕΙΩΜΕΝΗΣ ΕΠΙΤΥΧΙΑΣ ΛΙΘΟΤΡΙΨΙΑΣ 

Ταυτόχρονα με την διάδοση της εξωσωματικής λιθοτριψίας, η αλματώδης τεχνολογική εξέλιξη στα εργαλεία και τις συσκευές ενδοσκοπικής (ενδοσωματικής) λιθοτριψίας βοήθησε ώστε σήμερα να δίδεται λύση και στις περιπτώσεις που αναφέρθηκαν.

Συγκεκριμένα κατασκευάσθηκαν λεπτά εργαλεία με διάμετρο λίγα χιλιοστά, ικανά να εισέρχονται στο ουροποιητικό σύστημα χωρίς να χρειάζεται τομή (π.χ. από την ουρήθρα). Τα εργαλεία αυτά (ουρητηροσκόπια, νεφροσκόπια), έχουν ενσωματωμένο οπτικό σύστημα που επιτρέπει την άμεση παρακολούθηση των χειρισμών μέσα στο σώμα.

Ταυτόχρονα μία σειρά από λεπτές λαβίδες και άλλα εργαλεία χωρούν να περάσουν μέσα από αυτά και να πραγματοποιήσουν τις κινήσεις που θα έκαναν τα άλλοτε δάκτυλα των χειρουργών στις γνωστές ανοικτές επεμβάσεις.

Η εντατική έρευνα στην ιατρική τεχνολογία, οδήγησε στην ανάπτυξη νέων πηγών ενέργειας για την διάσπαση των λίθων, (π.χ. Lithoclast, Laser) που μπορούν να χρησιμοποιηθούν μέσα από αυτά τα εργαλεία, χωρίς να υπάρχει κίνδυνος από την τυχαία επαφή με τα τοιχώματα του ουρητήρα ή του νεφρού.

Αποτέλεσμα ολων αυτών, είναι να γίνονται σήμερα επεμβάσεις χωρίς καμμία τομή-νυστέρι, ή απλά με μία παρακέντηση, με παραμονή μίας ημέρας, με ήπια νάρκωση τοπική χωρίς πόνο και με σημαντικά μειωμένο κόστος και επιπλοκές για τους ασθενείς. Οι ενδοσκοπικές επεμβάσεις έχουν υψηλό δείκτη ασφαλείας επιπλέον επειδή παρέχεται η δυνατότητα βιντεοσκόπησης σε μόνιτορ και επομένως υπάρχει καλύτερος έλεγχος του αποτελέσματος και αποφυγή επικίνδυνων χειρισμών.

Αυτές οι μέθοδοι προτείνονται στους ασθενείς είτε από την αρχή όταν αποκλείεται η λιθοτριψία είτε μετά την ανεπιτυχή εφαρμογή της.

Όταν λοιπόν είναι αναγκαία η αντιμετώπιση υπολειμμάτων ή και ολόκληρων λίθων στον νεφρό, παρακεντάται με λεπτή βελόνα το σημείο που ευρίσκονται και μέσα από το ενδοσκοπικό εργαλείο (νεφροσκόπιο), γίνεται η διάσπαση και η αναρρόφηση των λίθων όσο σκληροί και να είναι (διαθερμική λιθοτριψία). 

Άλλοτε αν πρόκειται για λίγα μικρά κομμάτια που δεν “εννοούν” να φύγουν μετά από εξωσωματική λιθοτριψία, γίνεται να αφαιρεθούν από τον ουρητήρα με ειδικό εργαλείο μεγάλου μήκους (μαλακό ευκαμπτο ουρητηροσκόπιο) που περνά από την ουρήθρα και φθάνει στο νεφρό χωρίς παρακέντηση. Οι κλασσικές εγχειρήσεις του νεφρού με τους πόνους και τα προβλήματα που κάποτε έφθαναν να οδηγούν και στον τεχνητο νεφρό, ειναι πλέον μία σπάνια περίπτωση.

ΛΙΘΟΙ ΟΥΡΗΤΗΡΟΣ

Ουρητήρας (ο λεπτός σωλήνας που διοχετεύει τα ούρα στην κύστη). Την επομένη μίας λιθοτριψίας χωρίς καλό αποτέλεσμα, δημιουργείται ένας προβληματισμός του ασθενούς και πιθανά ένας πανικός, που δικαιολογείται από έντονους πόνους ή και πυρετό. 

Σήμερα λίθοι ακόμα και μεγάλου μεγέθους που θα έπαιρναν το δόμο για το “νυστέρι” αντιμετωπίζονται από έμπειρα χέρια σαν περιστατικό μίας ημέρας. 

Η Ουρητηροσκόπηση, με τα νέα εργαλεία μινιατούρες είναι πιά μία ασφαλής διαδικασία όπου ο ασθενής εισάγεται στο νοσοκομείο το πρωί και μετά τις στοιχειώδεις εξετάσεις οδηγείται σε ένα χειρουργείο όπου όλα θυμίζουν οτι το μέλλον είναι εδώ.

Χωρίς πόνο (πολλές φορές μόνο με ελαφρά νάρκωση), εισάγονται τα νέα εργαλεία (ουρητηροσκόπια) συνδεδεμένα με βίντεο για να διασπάσουν και να αφαιρέσουν τους λίθους, χωρίς τα δάκτυλα του χειρουργού να έρχονται σε επαφή με το σώμα. Το απόγευμα ο ασθενής θα σηκωθεί και θα φάει κανονικά. Το αργότερο την επομένη φεύγει για την κανονική καθημερινή ζωή του.

ΛΙΘΟΙ ΟΥΡΟΔΟΧΟΥ ΚΥΣΤΗΣ

Στην ουροδόχο κύστη παλαιά έχουν αναφερθεί πολύ μεγάλοι λίθοι που είναι αδύνατον να φύγουν χωρίς την βοήθεια των ουρολόγων. Προσοχή χρειάζεται ώστε να διαγνώσουμε την αιτία (συνήθως διόγκωση του προστάτη). 

Σήμερα χρησιμοποιούμε την τεχνολογία και να τους θρυμματίσουμε χωρίς νυστέρι με μία επέμβαση που μοιάζει σε ταχύτητα και ασφαλεια με τις προηγούμενες (κυστεολιθοτριψία).

Δεν χρειάζεται να ανοιχθεί καμμία τομή και δεν είναι επιβαρυντική για την σεξουαλική λειτουργία. Η εμπειρία έχει δείξει οτι και αυτή δεν θα κρατήσει τον ασθενή στο νοσοκομείο πάνω από μία ημέρα.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Σήμερα πολύ σπάνια θα καταφύγουμε στο κλασσικό νυστέρι, όταν η εξωσωματική λιθοτριψία αποτυγχάνει. Αυτό το πλεονέκτημα το δικαιούνται οι Έλληνες ασθενείς αφού τίποτε δεν λείπει για να πραγματοποιηθεί. Το σίγουρο επίσης είναι ότι αυτές οι επεμβάσεις πρέπει να γίνονται σε εξειδικευμένα κέντρα με σύγχρονο εξοπλισμό και εμπειρία.